Đại dịch Covid-19 làm ngưng trệ rất nhiều thứ trong cuộc sống, nhưng có một thứ không hề chậm lại đó là sự lớn lên của trẻ. Gần đây, Jio Health thường xuyên nhận được câu hỏi từ các bậc cha mẹ như: “dịch căng quá, đang giãn cách xã hội nghiêm ngặt, bé 4 tháng rồi mà chưa dám ra khỏi nhà để chích mũi vaccine 6 trong 1 nào hết thì có sao không? Hoãn tiếp nữa được không?…”. . Sau đây, ThS. BS. Đỗ Đăng Trí chuyên khoa Nhi tại Jio Health sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc phổ biến về việc tiêm phòng định kỳ an toàn mùa dịch cho trẻ.
- Đại dịch Covid-19 ảnh hưởng đến hoạt động khám chữa bệnh ở trẻ em như thế nào?
Covid-19 không chỉ gây bệnh cho trẻ em (trẻ bị F0) mà còn tạo ra những ảnh hưởng gián tiếp rất mạnh lên nhóm trẻ không bị Covid-19. Vì lo sợ ảnh hưởng của dịch, nhiều bậc phụ huynh không dám cho trẻ đi chủng ngừa vaccine phòng các bệnh quan trọng khác.
Dữ liệu từ Hoa Kỳ cho thấy sự sụt giảm đáng kể số lượng vaccine dùng ở trẻ em trong giai đoạn tháng 3-5/2020 so với cùng kỳ năm 2018-2019. Tính đến tháng 11/2020, theo WHO “Có hơn 94 triệu người có nguy cơ trễ vaccine do các chiến dịch sởi bị tạm dừng ở 26 quốc gia vì đại dịch Covid-19. WHO cảnh báo: Đừng vì chỉ lo phản ứng toàn cầu với đại dịch Covid-19 mà làm bùng phát lại dịch sởi.
Và trẻ vẫn có thể mắc các bệnh cấp tính nguy hiểm khác (như sốt xuất huyết đang vào mùa, viêm màng não, viêm phổi…). Tiêm vaccine trễ, trẻ có thể nguy hiểm tính mạng.
2. Đang dịch Covid-19 tràn lan thế này, việc chích ngừa bệnh khác có còn cần thiết không?
Theo quan điểm của UNICEF, CDC Hoa Kỳ và các Hiệp hội Nhi khoa uy tín trên thế giới như Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Hoa Kỳ và Hiệp Hội Nhi Khoa Canada:
– Chích ngừa định kỳ cho trẻ em vẫn là một nền tảng quan trọng của chăm sóc sức khỏe cộng đồng và là một công cụ hàng đầu thiết yếu trong phòng ngừa bệnh tật và tử vong ở trẻ em.
– Việc trì hoãn chích ngừa hoặc chích ngừa không đủ sẽ khiến trẻ có nguy cơ mắc phải những bệnh nhiễm thường gặp và nghiêm trọng nổi tiếng xưa giờ như phế cầu, sởi, ho gà. Đến khi dịch Covid-19 ổn, bé được đến trường sẽ có thể nhiễm các bệnh khác vì chưa được chích ngừa bảo vệ. Dẫn đến trong tương lai, có thể bùng phát những trận dịch nghiêm trọng mà đáng ra đã được xử lý gọn nhờ chích ngừa tốt.
– Hệ thống y tế và các tổ chức xã hội đã và đang quá tải vì đại dịch Covid-19, nếu bùng phát các bệnh cũ có thể phòng ngừa bằng vaccine thì sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Tại Việt Nam, năm 2018, có 1,177 ca nhiễm sởi, cao hơn gấp đôi so với năm 2017. Phần lớn các ca nhiễm sởi liên quan đến việc trẻ em chưa được tiêm vắc xin đầy đủ do cha mẹ quyết định trì hoãn việc tiêm vaccine cho con mình. Cuối năm 2018, Bộ Y tế đã tiến hành tiêm bổ sung vaccine sởi-rubella cho 4.2 triệu trẻ em từ 1 đến 5 tuổi tại 57 tỉnh thành trên cả nước. UNICEF đã kêu gọi các bậc cha mẹ hãy nỗ lực hơn nữa, tư vấn với các nhân viên y tế nhằm đảm bảo con em mình được tiêm phòng vaccine đầy đủ theo đúng lịch, giúp phòng bệnh cho trẻ em. UNICEF cũng đã vận động các cơ quan y tế đầu tư đầu tư lâu dài nhằm củng cố niềm tin trong người dân vào tiêm chủng và tập trung nỗ lực để vươn tới những cộng đồng nghèo nhất và thiệt thòi nhất, trong đó có nhóm người dân di cư trong nước.
Henrietta Fore, Giám đốc điều hành UNICEF nhận định: “Đây là một hồi chuông cảnh tỉnh. Chúng ta có vaccine an toàn, hiệu quả và ít tốn kém để chống lại căn bệnh có nguy cơ lây nhiễm cao này – một loại vaccine có khả năng cứu sống tính mạng của gần một triệu người mỗi năm trong vòng hai thập kỷ qua. Những ca nhiễm bệnh này không xảy ra ngay trong một sớm một chiều. Dịch sởi bùng phát ở nhiều nơi mà chúng ta đang chứng kiến ngày hôm nay đã bắt đầu từ năm 2018, nếu không hành động ngay hôm nay thì chúng ta sẽ để lại tai họa cho trẻ em trong tương lai.”
Do đó, chích ngừa định kỳ là một phương pháp phòng bệnh cần thiết cho trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn (kể cả phụ nữ mang thai) và KHÔNG NÊN TRÌ HOÃN vì đại dịch Covid-19.
3. Vậy bé tới tháng phải chích rồi, nhưng dịch Covid nguy hiểm thế này, tạm hoãn lại có được không?
Nên cân nhắc giữa lợi ích (của chích ngừa mũi cụ thể đó) và nguy cơ (của lây nhiễm COVID-19 trong tình hình dịch hiện tại) để giải quyết chứ không phải cứ cực đoan theo 1 phía (nhất định phải chích liền liền cho bằng được hay nhất định cố thủ trong nhà).
– Nếu hoãn chích thì hoãn được tới bao lâu.
– Bé lỡ trễ lịch rồi thì lịch tiêm mũi tiếp theo sẽ như thế nào.
– Nếu tiêm trễ vậy có làm giảm hiệu quả bảo vệ của vaccine không.
4. Nếu phải đưa bé đi chích thì cần lưu ý gì để đảm bảo an toàn mùa dịch Covid?
a . Dành cho các phụ huynh:
Do diễn biến dịch Covid-19 phức tạp, một số cơ sở chích ngừa có thể tạm ngưng hoạt động hoặc vẫn hoạt động nhưng hết hàng một số loại vaccine. Vậy nên, trước khi dẫn bé đi tiêm, hãy chủ động liên lạc với cơ sở tiêm phòng về lịch hoạt động, các loại vaccine bé cần chích còn không nhé!
Tuân thủ 5K trong suốt quá trình dẫn bé đi chích để hạn chế lây nhiễm Covid-19 cũng như các bệnh truyền nhiễm khác: khi đến cơ sở chích ngừa, cần lưu ý giữ khoảng cách 2m khi ngồi chờ, đeo khẩu trang và face shield đúng cách, thường xuyên sát trùng tay nhanh với cồn, hạn chế số người đi theo cùng bé để tránh tập trung đông.
b. Dành cho các cơ sở y tế:
– Lên lịch hẹn, xếp lịch chích ngừa vào các thời điểm khác nhau trong ngày, tránh dồn nhiều bé vào 1 khung giờ → giảm tình trạng chen chúc trong phòng chờ.
– Bộ phận sàng lọc Covid-19 (triage booths) trước khi vào chích ngừa để sàng lọc bệnh nhân một cách an toàn.
c. Dành cho các nhân viên y tế:
Tuân thủ các quy trình phòng ngừa và kiểm soát nhiễm khuẩn:
+ Vệ sinh tay trước và sau khi chạm vào mỗi bé.
+ Vệ sinh môi trường phòng khám.
+ Luôn đeo khẩu trang y tế và face shield.
+ Khi chích ngừa vaccine cho trẻ:
1) Vaccine đường uống: NVYT nên đeo găng tay khi cho trẻ uống vì khả năng tiếp xúc với niêm mạc và dịch cơ thể của trẻ, thay găng tay và vệ sinh tay giữa các bé, đây không phải là một quy trình tạo khí dung nên không cần sử dụng khẩu trang N95;
2) Vaccine đường tiêm bắp hoặc tiêm dưới da: đeo găng tay khi chích, thay găng tay và vệ sinh tay giữa các bé.
+ Sắp xếp chỗ ngồi chờ giữa các gia đình cách nhau 2 mét.
+ Tổ chức điều phối các gia đình trong trật tự và an toàn.
+ Triển khai sổ chích ngừa điện tử để đỡ mất thời gian ghi chép ở phòng khám và hạn chế đụng chạm các bề mặt (bàn, giấy, viết, hồ sơ…)
Hiện nay, Phòng khám Đa khoa Jio Health đảm bảo được tất cả các tiêu chí an toàn trên trong mùa dịch. Chủ động đặt lịch qua ứng dụng Jio Health hoặc liên hệ hotline 1900636893 để được hỗ trợ tư vấn.
5. Tầm quan trọng của Vaccine
Sự bùng phát dịch COVID-19 nhắc nhở chúng ta về giá trị của vaccine. Nó cho chúng ta thấy rằng khi có vaccine phòng bệnh, chúng ta nên chích đầy đủ cho bản thân và con cái. Nếu không có sự bảo vệ của vaccine, dịch bệnh có thể lây lan nhanh chóng và để lại những hậu quả khủng khiếp. Ví dụ, bệnh sởi và các bệnh khác vẫn còn là những nguy cơ thường trực. Chúng ta thật may mắn khi có được sự bảo vệ của vaccine chống lại những căn bệnh này.
Henrietta Fore, Giám đốc điều hành UNICEF nhận định:
– Trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng COVID-19, thế giới đã phải vật lộn với cuộc khủng hoảng bệnh sởi, và nó vẫn chưa biến mất.
– Trong khi các hệ thống y tế đang căng mình bởi đại dịch COVID-19, chúng ta không được phép để cuộc chiến chống lại căn bệnh này phải trả giá bằng cuộc chiến chống lại một căn bệnh khác.
– Điều này có nghĩa là vẫn phải đảm bảo tiếp tục các chiến dịch tiêm chủng cho tất cả các bệnh khác có thể phòng ngừa bằng vaccine, ngay cả khi chúng ta đang phải giải quyết đại dịch COVID-19 đang gia tăng.
6. 10 điều ba mẹ cần biết khi tiêm vaccine cho trẻ
Trong đại dịch Covid-19, không chỉ tiêm chủng định kỳ mà còn có rất nhiều vấn đề khác trong việc chăm sóc sức khỏe cho trẻ cũng cần được quan tâm. Phụ huynh có thể sử dụng tư vấn sức khỏe trực tuyến của Jio Health kết nối cùng bác sĩ Nhi khoa để được hỗ trợ chăm sóc con tốt hơn trong mùa dịch! Nhằm hỗ trợ cộng đồng mùa dịch, Jio Health triển khai dịch vụ này hoàn toàn miễn phí.
